Wat is speltherapie?
Speltherapie is een vorm van psychotherapie voor kinderen. Juist omdat het vanuit de belevingswereld van kinderen is ontwikkeld, is het een krachtige methode om kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling te ondersteunen. Speltherapie is een unieke behandelmethode omdat het de enige psychotherapeutische methode is die vanuit het kind is ontwikkeld. Spelen staat centraal en spelen is dé manier van kinderen om zich uit te drukken. Door de wijze waarop de therapeut de relatie vormgeeft, sluit de behandeling naadloos bij het kind aan.
Kinderen spelen. Omdat het leuk is, maar ook omdat ze ervan leren. Want door te proberen, situaties na te spelen en aan te passen, leren ze over gedrag, sociale rollen en gevoelens. Een kind speelt over wat het bezig houdt.
Gedrag van kinderen
Als het leven ingewikkeld wordt, laten kinderen dat in hun gedrag zien. Het kind wordt bijvoorbeeld boos, bang, opstandig, dwars, teruggetrokken of juist heel erg druk. Ook dan spelen kinderen over wat ze bezig houdt. Zo speelde een kind met ouders in een vechtscheiding over twee legers. Pas als je goed oplette, zag je dat er ook een spionnetje was dat boodschappen moest overbrengen en geheimen moest bewaren. Het spionnetje wist niet wat te doen en verstopte zich in een grot. De legers bleven vechten.
Dit kind was “gewoon” aan het spelen. Maar het liep vast in zijn gevoelens, het wist niet wat het moest doen. Een speltherapeut die begrijpt wat er gebeurt en vanuit het spel aansluit op de beleving van het kind, kan helpen om het kind zelf weer ruimte te geven. Soms door erover te praten, maar nog veel vaker door gewoon te spelen of te benoemen wat er gebeurt.
een kort filmpje van de NVVS over speltherapie
Spelend zoeken naar oplossing
Als speltherapeut ben ik opgeleid om mee te gaan in het spel van het kind en vanuit het spel te begrijpen waar het kind mee worstelt. Al spelend onderzoeken we samen het probleem, en omdat in spelen alles mogelijk is, zijn er ook altijd oplossingen. In het spel, maar ook in de werkelijkheid werken die door. Het is bijzonder om te zien hoe een kind al spelend oplossingen vindt die voor hem werken en het zelf de kracht vindt om met de situatie om te gaan.
Je vraagt je misschien af waarom spel in psychotherapie zo goed werkt. Dat is onderzocht.
De effecten van spelen
De volgende eigenschappen van spel blijken belangrijk:
- Spel reguleert negatieve affecten, het vermindert stress
- Spel helpt bij het verwerken van belastende ervaringen
- Spel ordent en integreert op affectief en cognitief niveau nieuwe informatie
- Spel biedt een oefenplek voor nieuw gedrag en nieuwe oplossingen
- Spel stimuleert de fantasie en het creatieve denken
- Spel bevordert het inlevingsvermogen
(bron: E. Groothoff, Spel in psychotherapie, 2012)
Inzicht in ingewikkelde kwesties
Deze factoren maken dat spel een unieke mogelijkheid biedt om kinderen te begrijpen en hen te helpen bij het verwerken van ingewikkelde kwesties in hun leven.
De therapeut gaat een intensieve relatie aan met het kind. Daarom begint de speltherapie met het opbouwen van een veilige relatie met het kind. De relatie is belangrijk omdat het kind zich volledig vrij moet gaan voelen om zich te uitten. De speltherapeut accepteert het kind onvoorwaardelijk en met mildheid. Het kind voelt zich dan veilig om ook moeilijke of verwarrende situaties uit te spelen. De therapeut staat naast het kind en samen onderzoeken ze in het spel de gevoelens van het kind en de relatie met andere betrokkenen. Hierdoor leert het kind zichzelf beter kennen en krijgt het inzicht in de situatie.
Onvoorwaardelijke acceptatie
Het kind kiest waar het mee wil spelen en wat het wil spelen. Ook hierin wordt het kind onvoorwaardelijk geaccepteerd. Zolang het veilig blijft mag het kind bepalen, het kind heeft de regie en bepaalt wat er gespeeld wordt. Bij het overschrijden van de grenzen, biedt de speltherapeut duidelijkheid, uitleg en een alternatief. Het kind is daardoor veilig én volkomen vrij om zich te uiten in het spel. De speltherapeut verdiept en verbreedt het spel zodat het kind ook daadwerkelijk bij de kern van het probleem komt. Het kind kan vandaaruit op zoek naar de oplossingen en het is verassend om te zien hoe goed die oplossingen aansluiten bij het unieke kind.
Speltherapie is uniek omdat het zo volkomen aansluit bij de beleving van het kind. Het is al tientallen jaren een beproefde methode voor een breed scala aan problemen bij kinderen. Meer informatie kunt u vinden op de site van de NVVS, www.speltherapie.net.
